Miyofasyal Ağrı Sendromu Nedir?

Miyofasyal ağrı sendromu, vücuttaki kaslarda ve bu kasları çevreleyen fasya dokusunda meydana gelen tetik noktalar nedeniyle oluşan bir kas-iskelet sistemi rahatsızlığıdır. “Fasya”, kasları saran ince bir doku tabakasıdır ve kaslarla birlikte vücudun hareketini sağlar. MAS, genellikle belirli bir kas grubunda hissedilen lokalize ve derin ağrı ile karakterizedir.

Bu sendromda ağrının temel nedeni, kas içerisinde oluşan “tetik nokta” (trigger point) adı verilen hassas bölgelerdir. Tetik noktalar, kas içinde gergin bantlar oluşturarak hem lokalize ağrıya hem de uzak bölgelere yansıyan ağrıya neden olabilir.

Miyofasyal Ağrı Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Miyofasyal ağrı sendromu, genellikle aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:

• Kaslarda hassasiyet ve sıkışıklık
• Belirli kas bölgelerinde yoğun, lokalize ağrı
• Ağrının uzak bölgelere yansıması (boyundan kola ya da belden bacağa doğru)
• Hareket kısıtlanması ve esneklik kaybı
• Yorgunluk ve uyku problemleri
• Kas içinde fark edilen “düğümler”

Bu belirtiler, günlük yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir.

Miyofasyal Ağrı İçin Hipotezler

1. Tetik noktaları:

Aktif: hareketsiz ağrı Pasif veya latent: palpasyonla ağrılı, belirsiz, lokalize olmayan

2. Kaslara sürekli mikrotravma → ATP’yi tüketir → mekano-metabolik ortamı değiştirir → beyne giden nosiseptif uyarıları artırır → akut fazda periferik duyarlılaşma ve kronik olarak merkezi duyarlılaşma (potasyum, prostaglandinler, histamin, kininler) → sinaptik uç plakada ACH’de artış → sürekli kasılma → ATP’yi tüketir → inflamasyon

3. İltihaplanma nedeniyle bağ dokusunda değişiklik → fibroblastlar miyofibroblastlara dönüşür → doku kısalır ve ton artar → nosiseptif uyarı → kas liflerinin polarizasyonu değişir → kas kasılması

4. Değişen mekano-metabolik ortam → hücre dışı matrisin kalınlaşması → fasyanın kayması zorlaşır → kasın kasılması zorlaşır → fasyanın en viskoz bölgesindeki sinir uçları gerilir, böylece sürekli olarak aktive olurlar ve bir tetik noktası oluştururlar

5. Kan akışında değişiklik (sistolik hızda artış, diyastolik hızda azalma) → kılcal damarların morfolojisini ve işlevini değiştirir → iskemi → tip IV sinir uçlarını aktive eder → miyofasyal ağrı

Miyofasyal Ağrıda Ayırıcı Tanı

• Fibromiyalji: etiyolojisi belirsiz kronik bir ağrı durumu. Fibromiyaljisi olan kişiler, ağrı ve yorgunluk dahil olmak üzere miyofasyal sistemlerinde bir dizi değişiklik yaşarlar. Fasya’nın iltihaplanmayı ve yağ hücresi üretimini uyarmada rol oynayabileceği bulunmuştur. Ancak miyofasyal ağrı iltihaplı bir ortama ve lokal ağrıya neden olabilse de fibromiyalji lokalize değildir.

• Kronik pelvik ağrı: Kronik pelvik ağrı olarak sınıflandırılması için ağrının en az 6 ay boyunca mevcut olması gerekir. Ağrı sürekli veya aralıklı olabilir. Mutlaka adet/cinsel ilişkiden (kadınlarda) etkilenmez. Ultrason muayeneleri, bir bireyin ağrısının kas süreçlerinden mi yoksa organik işlev bozukluğundan mı kaynaklandığını belirlemek için kullanılır. Adet ağrısı belirli zamanlara, günlere, hormonlara vb. bağlanabilirken, miyofasyal ağrı bu faktörlere bağlı değildir.

• Temporomandibular Eklem (TMJ): TMJ ağrısı miyofasyal ağrıyla ilişkilendirilebilir, ancak diğer yapılar da ağrıyı TMJ’ye yansıtabilir. Manuel tekniklerden (yani tetik nokta serbest bırakma) veya ilaçtan sonra ağrı düzelmezse, bu ağrı kardiyak iskeminin bir işareti olabilir.

• Eagle Sendromu: Stiloid çıkıntının anormalliği ile karakterizedir. Hastalar, kulağa yayılan tekrarlayan boğaz veya boyun ağrısı ile gelirler. Ayrıca disfajileri de olabilir. Miyofasyal ağrı, doku tedavisi ile düzelmelidir. Düzelmezse, neden daha fazla araştırılmalıdır.

• Enflamasyon: Tendonların veya diğer bağ dokusu oluşumlarının (yani fasiit, tendinopatiler vb.) enflamasyonu genellikle çok spesifik bir anatomik alanı etkiler. Genellikle net bir etiyoloji vardır ve subjektif ve objektif değerlendirmeler spesifik bir tanıya işaret eder. Ağrı daha global ise miyofasyayı düşünmek faydalıdır.

Miyofasyal Ağrı Sendromunda Fizik Tedavinin Rolü

Miyofasyal ağrı sendromunun tedavisinde fizik tedavi (fizyoterapi), hem ağrının azaltılmasında hem de hareket kabiliyetinin geri kazanılmasında çok önemli bir role sahiptir. Fizyoterapi yöntemleri ağırlıkla tetik noktalara odaklanarak kaslardaki gerginliği azaltmayı amaçlar.

1. Manuel Terapi

Fizyoterapistler, ellerini kullanarak kaslardaki tetik noktalara baskı uygular ve gerilimi azaltır. Bu sayede, kan dolaşımı artar ve kas dokusunda iyileşme hızlanır.

2. Germe ve Egzersiz Programları

Kasların esnekliğini geri kazanmak için kişinin ihtiyaçlarına özel germe egzersizleri uygulanır. Özellikle düzenli germe hareketleri, tetik noktaların tekrar oluşmasını engeller ve hareket kabiliyetini artırır.

3. Kuru İğne Tedavisi

Kuru iğne tedavisi, tetik noktalara ince iğnelerin batırılmasıyla yapılır. Bu yöntem, kaslardaki gerginliği azaltarak ağrıyı hafifletir ve kasın normal fonksiyonunu kazanmasını sağlar.

4. Elektroterapi Yöntemleri

TENS (Transkutanöz Elektriksel Sinir Stimülasyonu) gibi elektroterapi yöntemleri, kaslara kontrollü elektrik akımları uygulayarak ağrıyı azaltır ve kas dokusunda rahatlama sağlar.

5. Postür ve Ergonomi Düzeltmeleri

Miyofasyal ağrının süreklilik kazanmasında yanlış duruş ve hareket alışkanlıkları büyük rol oynar. Fizyoterapistiniz, size doğru postür ve ergonomi alışkanlıkları kazandırarak bu ağrıların önüne geçebilir.

Sonuç

Miyofasyal ağrı sendromu, doğru fizyoterapi yöntemleri ve yaşam tarzında yapılacak değişikliklerle önemli ölçüde kontrol altına alınabilir. Fizik tedavi, sadece ağrıyı hafifletmekle kalmaz; aynı zamanda tetik noktaların yeniden oluşmasını engelleyerek kalıcı bir iyileşme sağlar. Bu nedenle, miyofasyal ağrı sendromu yaşıyorsanız bir fizyoterapistten profesyonel destek almayı ihmal etmeyin.