Skolyoz

Nedir?

  • Omurgadaki eğrilik için kullanılan scoliosis terimi Yunanca bir kelimedir ve eğri ve bükük anlamına gelmektedir.
  • Bu kelimeyi ilk kez Bograd (Yunan filozof) kulanmıştır. Skolyoz, omurganın yana doğru eğilmesi anlamında kullanılır. Omurların arkaya doğru olan çıkıntıları (procesus spinosus) eğriliğin çukur tarafına dönerken, omur gövdesi (corpus vertebra) diğer tarafa dönmüştür.
  • Bu eğrilik, omurgamızdaki diğer eğrilikler ve çukurluklar (lordoz ve kifoz) gibi normal kabul edilmez. Postural bir bozukluk olarak kabul edilir.

Bazı kaynaklara göre, arkadan ya da önden bakıldığında yana doğru 10 dereceden (bazı kaynaklarda 5 derece) fazla olan eğrilik skolyoz (scoliosis) sayılır. Omurgadaki yana doğru eğrilikler (scoliosis) genellikle 14 yaştan önce meydana gelir.

Omurgada normal kabul edilmeyen bu eğriliklerin üçte ikisi, yapılan araştırmalara göre, erken belirlendiğinde egzersizle düzeltilebilmektedir. Ergenlikte oluşan bu bozukluk bilinmeyen nedenlere bağlı olarak kız çocuklarında erkeklerden 5 kat daha fazla görülür. Omurgadaki bu eğrilik (scoliosis) doğuştan var ise, doğumdan 18-24 ay sonra belli olur. Omurganın yana doğru eğriliğinde (scoliosis), diğer eğrilik ve çukurluklara (lordoz ve kifoz) göre en önemli sorun, zamanla bu eğriliğin (scoliosis) artacak olmasıdır. 

Omurganın doğuştan gelen bu eğriliği, eğer 5-19 derece ise, eğriliğin ileriki yaşlarda artma oranı %22 civarındadır. Eğer 20-29 derece ise artma olasılığı %68 olur. 

Bu nedenle, omurganın yana doğru olan eğriliğinin, ergenlik döneminde mutlaka tedavi edilmesi gerektiği söylenir ve önerilir. Omurganın yana doğru olan eğriliğinin bel bölgesine göre göğüs bölgesinde daha fazla olduğu söylenmektedir. Wilz 17 bin öğrencide yaptığı çalışmada, öğrencilerin %1,9’unun omurgalarının yana doğru 10 dereceden fazla eğri olduğunu bulmuştur. Bu araştırmada, ayrıca erkeklerdeki bozukluğun, kızlara göre daha az (1/5,3) olduğu rapor edilmiştir. Araştırma sonuçları ülkelere göre de farklılık göstermektedir. Örneğin İran’da yapılan araştırmalara (Araştırma newyork testi kullanılarak yapılmış) göre yaşları 7-11 arasında olan öğrencilerin %17’sinde ve yaşları 11-15 yaşları arasında olanların %8’inde omurganın yanlara doğru eğri olduğu görülmüştür.

Omurganın yana doğru olan eğriliğinin (scoliosis) türleri

Egzersizle düzeltilebilecek olan bozukluklar

Değişken Eğrilik (Mobile Scoliosis)

Bu tür eğrilikler (scoliosis) egzersizle kolayca düzeltilebilir. Örneğin, bu tür eğriliği olan kişiler, barfikse asıldıklarında omurgadaki yana doğru olan eğrilikleri düzelir. Barfiksten indiklerinde, eğrilik tekrar oluşur. Bu tür eğriliklerin çoğu sırt bölgesinde ve sola doğru olmaktadır.

Bu tür scoliosislerde kavisi kemerde sirta bir kuvis duzenlşetiyor ve genelde sola doğru oluyorlar. Refleks eğilme meydana gelmez . 

Yerleşmiş Eğrilik (Stabile Scoliosis)

Bu tür eğriliklerde, çukur olan taraftaki kaslar kasılmış, eğriliğe (scoliosis) neden olan omurda ise dönüş görülmektedir. Omurların arkaya doğru olan çıkıntılarında (procesus spinous) ve yana doğru olan çıkıntılarında (procesus transversus) değişiklikler meydana gelmiştir.

Yana doğru olan eğriliklerin oluştuğu yerler

  • Göğüste: T2 den T11 kadar
  • Göğüs-bel: burada en yoğun çukur T12-L1 aralığında görülür.
  • Belde: genellikle L2-L4 de görülür
  • Bel-sacrum: eğrilik genellikle L5-S1 de görülür
Omurgadaki eğrilik sayısına göre sınıflama

Tek eğrilik (1 simple scoliosis): Bu türde sadece bir eğrilik vardır.

Çoklu eğrilik: Bu tür eğriliklerde iki ya da daha çok kavis görülür. Bu kavislerin birisi başlangıç eğriliği (kavisi) olarak bilinir. Diğerleri, bilinmeyen nedenlerle meydana gelmiştir. Başlangıç eğriliği, en büyük kavisi oluşturur. Yaş ilerledikçe önlem alınmazsa eğrilikler (kavisler) daha çok artar.

Omurgadaki yana doğru olan eğrilik türlerinin tanısı

Omurgadaki yana doğru olan eğrilikleri belirlemek için birkaç yöntem bilinmektedir. 

1.

Adamz testi

Kişi ayaktayken elleri dizlerine değene kadar öne eğilmesi istenir. Eğildikten sonra, eğer omurgadaki eğrilik düzelmişse eğriliğin yapısal olmadığına ve düzeltici egzersizlerle sorunun çözülebileceğine karar verilir.Fakat kişide yapısal bir eğrilik varsa, bu testte sırttaki eğrilikte bir düzelme olmaz, çünkü omurlarda bir dönüş söz konusudur.

2.

Ayak parmakları üstünde durma testi

Yapısal olmayan eğriliklerde (skoliosis) ayak parmağı üstünde dururken eğrilik (skoliosis) ortadan kalkar. Kassal nedenlerden dolayı oluştuğu varsayılan bu eğrilikler egzersizle düzeltilebilir türdendir. 

3.

OTURARAK EĞİLME TESTİ

Bu test aynen Adamz testi gibi yapılır yalnızca kişinin oturması istenir.